Slikstoornissen bij ataxie

Slikstoornissen is een bekend symptoom bij ataxie. Slikstoornissen worden ook wel dysfagie genoemd.

Slikstoornissen kunnen leiden tot een langere duur van de maaltijd en ook dat er minder gegeten wordt tijdens de maaltijd. Door het minder eten kan gewichtsverlies optreden. Doordat het eten langzamer gaat kan sociale isolatie optreden. Daarnaast kan de slikstoornis nog tot aspiratie leiden. Aspiratie is het terechtkomen van voedsel en/of vocht in de longen in plaats van in de slokdarm en maag. Aspiratie kan leiden tot een longontsteking. Op het plaatje is te zien hoe voedsel/drank de neus inschiet en/of in de luchtpijp terecht komt en/of de juiste route naar de maag neemt.

De slikproblemen bij ataxie zijn een gevolg van de gebrekkige coördinatie van alle spiertjes die betrokken zijn bij het slikken zoals de spiertjes van de kaak, tong, lippen en keel. Zoals boven beschreven kunnen slikproblemen leiden tot een verminderde kwaliteit van leven.

Beginnende slikproblematiek wordt door de mensen zelf vaak niet gemeld of niet herkend. Verschijnselen die kunnen passen bij slikproblemen zijn langzaam kauwen, eten met kleine hapjes en drinken met kleine slokken, vermijden van voedsel dat problemen geeft zoals draadjesvlees of bouillonsoep met stukjes groente, verslikken bij vast voedsel, hoesten bij dunne vloeistoffen en voedsel dat terug komt via de neus.

De internationale richtlijn voor ataxie beschrijft dat vroegtijdige diagnostiek van slikstoornissen belangrijk is om veilig en goed te kunnen eten en drinken. Een logopedist kan tips geven bij  slikstoornissen. De logopedist kan veilige slikmethoden aanleren en een goede zitpositie en hoofdhouding die slikstoornissen kunnen verminderen. De logopedist werkt hierbij nauw samen met de diëtist waar het aanpassingen betreft aan de samenstelling van de voeding, dikte van vloeistoffen en voldoende energie-inname.






-----------------------------------------

Naar: Nieuwsbrief  52, VSN, afdeling FA, juni 2015.

Vogel AP, Brown SE, Folker JE, et al. Dysphagia and swallowing-related quality of life in Friedreich ataxia. J Neurol 2013