SCA6 onderzoek Erasmus Universiteit in Rotterdam

1. Wat is het onderwerp en het doel van het onderzoek?

Het cerebellum, ook wel kleine hersenen genoemd, is een gedeelte van het brein dat zich vooral bezighoudt met het vloeiend uitvoeren en “timen” van bewegingen: lopen, wijzen, dingen pakken en met de ogen bewegen bijvoorbeeld. Mensen die een afwijking hebben die hun cerebellum aantast (door bijvoorbeeld een genetische aandoening of door een hersenbloeding) hebben dan ook vaak last van ataxie: schokkerige bewegingen, slechte balans, moeilijk lopen en andere symptomen. Onderzoek van de afgelopen jaren heeft laten zien dat cerebellaire patiënten soms ook problemen hebben met andere dingen, zoals bijvoorbeeld het goed zien, inschatten en begrijpen van bewegingen. Wij denken daarom dat het cerebellum betrokken zou kunnen zijn bij een heleboel functies die niet alleen te maken hebben met je eigen bewegingen maar ook met die van andere mensen en dingen. Dit willen we graag onderzoeken met behulp van een aantal psychologische testjes op een computer en met een onderzoeker. Deze testjes willen we uitvoeren bij patiënten en bij gezonde proefpersonen. We kunnen dan de scores van patiënten vergelijken met de scores van gezonde proefpersonen. Daarmee kunnen we beter begrijpen waarom de patiënten al deze problemen hebben. Met onze vondsten kunnen we te weten komen wat de rol van het cerebellum is in het begrijpen en voorspellen van bewegingen, en kunnen we in de toekomst hopelijk ook betere zorg bieden voor u en voor andere patiënten.

2. Hoe wordt het onderzoek uitgevoerd?




Het onderzoek bestaat uit een paar testjes die u met een onderzoeker moet uitvoeren. Van tevoren moet u een korte vragenlijst invullen. Tussen de verschillende testen kunt u steeds een paar minuten pauze nemen.
Het onderzoek zal in één keer worden uitgevoerd – dit zal maximaal één dagdeel in beslag nemen. Met behulp van een mobiele test-unit van de afdeling Neurowetenschappen (de NeurasBus) kunnen wij het onderzoek bij u aan huis uitvoeren. Er is ook de mogelijkheid om het onderzoek in een testruime van het Erasmus MC uit te voeren, als u dit liever wilt.
Sommige testjes zijn achter een computer. U kunt dan op een scherm lezen wat u moet doen. Bij één van de testjes krijgt u video’s te zien van een arm die een gewicht tilt. U moet hier goed naar kijken, en hier vragen over beantwoorden. Bij een andere test kijkt u naar bewegende vormen op het scherm. Uw opdracht zal dan zijn om op bepaalde momenten de goede toets(en) van het toetsenbord in te drukken.
Andere testjes gebeuren achter een tafel met verschillende voorwerpen erop. Deze voorwerpen moet u soms tillen, en soms zal de onderzoeker ze tillen. Van hem krijgt u steeds een opdracht die te maken heeft met de voorwerpen.

3. Wat wordt er van u verwacht?

Iedere test zal uitgelegd worden door de onderzoeker tijdens de testsessie, u hoeft u zich dus nergens voor te voorbereiden. Het onderzoek is niet therapeutisch (het is geen medische behandeling) en het heeft daarom geen invloed op uw huidige behandeling en uw dagelijkse activiteiten. Wel vragen we u een volle 2,5 uur vrij te houden voor het onderzoek, en om goed uitgerust aan het onderzoek te beginnen. Als u een bril draagt of lenzen in hebt, zorg er dan voor dat u deze bij u heeft.

Verder zijn er een paar voorwaarden waar u aan moet voldoen:
- uw leeftijd ligt tussen de 40 en de 80 jaar
- u spreekt vloeiend Nederlands
- u heeft geen neurologische aandoeningen gehad (anders dan SCA6) 
- u heeft geen ernstige motorische of visuele aandoeningen
- u gebruikt geen psychoactieve medicatie (bijv. antidepressiva of zware kalmeringsmiddelen) 
- uw zicht is niet beperkt en een evt. oogafwijking is gecorrigeerd

Als u aan één van deze voorwaarden niet voldoet, kunt u helaas niet meedoen.

4. Welke medisch-ethische commissie heeft dit onderzoek goedgekeurd?

De Medisch Ethische Commissie (MEC) van het Erasmus MC heeft voor dit onderzoek een verklaring ‘niet WMO-plichtig onderzoek’ afgegeven. Dat betekent dat dit onderzoek door de onderzoeker is aangemeld bij deze MEC en niet valt onder de wet medisch-wetenschappelijk onderzoek met mensen, omdat u niet aan risico-volle of gedwongen handelingen wordt onderworpen.

5. Wat zijn mogelijke voor- en nadelen van deelname aan dit onderzoek?

U heeft zelf geen direct voordeel van deelname aan dit onderzoek. Voor de toekomst kan het onderzoek wel nuttige gegevens opleveren, omdat we meer zullen weten hoe patiënten zoals u en ouderen in het algemeen bewegingen inschatten en begrijpen. Wij hopen ook inzicht te krijgen in hoe onze eigen bewegingen en die van anderen met elkaar verband houden, en hoe een handicap in het éne een probleem in het andere kan veroorzaken. Dit kan voordelig zijn voor allerlei behandelingen.
Nadelen van deelname zijn er in principe niet. U hoeft geen middelen in te nemen of handelingen te doen die ongezond zijn of invloed hebben op uw dagelijkse leven. Geen van de testjes is pijnlijk of gevaarlijk, en er zijn geen risico’s verbonden aan het onderzoek. De testjes die u mag doen zijn heel intuïtief, en verschillen dus niet echt van wat u normaal in huis of achter een computer zou doen. Wel zult u 2 uur in totaal bezig zijn met het onderzoek – dit is inclusief het invullen van een vragenlijstje vooraf en de theepauzes tussen de testjes door. Deze tijdsinvestering kan natuurlijk wat vermoeiend zijn, mentaal én voor uw lichaam. Daarom heeft u de vrijheid om op elk moment te stoppen met het onderzoek.

6. Wat gebeurt er als u niet wenst deel te nemen aan dit onderzoek?

U beslist zelf of u meedoet aan het onderzoek. Deelname is vrijwillig. Als u besluit niet mee te doen, hoeft u verder niets te doen. U hoeft niets te tekenen. U hoeft ook niet te zeggen waarom u niet wilt meedoen. Als u op dit moment behandeld wordt, krijgt u gewoon de behandeling die u anders zou krijgen. Als u wel meedoet, kunt u zich altijd bedenken en toch stoppen. Ook tijdens het onderzoek.

7. Wat gebeurt er met uw gegevens?

Met uw gegevens wordt veilig en vertrouwelijk omgegaan. Alleen de leden van het onderzoeksteam mogen uw gegevens inzien. Zij mogen deze gegevens alleen bekend maken zonder daarbij uw naam of andere persoonlijke gegevens te vermelden. De hoofdonderzoeker bewaart de gegevens met een letter-cijfercode. Dit betekent dat op de studie-documenten in plaats van uw naam een code staat. Alleen de onderzoeker houdt een lijst bij waarop staat welke letter-cijfercode bij welke naam hoort.
De uitkomsten van de analyses die we doen op basis van uw gegevens en scores kunnen worden gepubliceerd in een wetenschappelijk tijdschrift, nog steeds helemaal anoniem natuurlijk. U behoudt het recht om te allen tijde de hoofdonderzoeker te vragen uw gegevens ter beschikking te stellen, te verbeteren, aan te vullen, te verwijderen of af te schermen.
Wij willen graag uw onderzoeksgegevens na afloop van dit onderzoek bewaren. Want misschien kunnen we daar later een ander onderzoek mee uitvoeren. Als u dat niet wilt, respecteren wij dat natuurlijk. U kunt uw keuze op het toestemmingsformulier aangeven.
Vindt u het goed als wij uw gegevens bewaren? Als het nieuwe onderzoek gaat beginnen, vragen wij u opnieuw om toestemming. U kunt dan nog beslissen of wij uw gegevens echt mogen gebruiken.

8. Zijn er extra kosten wanneer u besluit aan dit onderzoek mee te doen?

Er zijn in principe geen kosten voor u aan het onderzoek verbonden. Als u onkosten heeft door het reizen op de onderzoeksdag, dan kunt u die bij de onderzoeker declareren. U kunt dan al de reiskosten vergoed krijgen iop basis van openbaar vervoer (2e klas) of door u gemaakte kilometers. Ook als u telefoonkosten heeft voorafgaand aan de onderzoeksdag kunt u deze bij de onderzoeker declareren.

9. Wilt u verder nog iets weten?

Als u vragen heeft over het onderzoek of om wat dan ook voor reden meer informatie wilt hebben, aarzel dan niet om contact op te nemen met de onderzoekers.

Uitvoerend onderzoeker: Verbonden onderzoeker:
Hoofdonderzoeker: Coördinerend onderzoeker:

10. Deelname

Samuel A.M. Picard Jessica Willems
drs Jan-Willem Potters Prof. Dr. C.I. de Zeeuw

(+31) 06 2356 2323 (+31) 010 7032695
(+31) 010 7043494 (+31) 010 7043299

Als u na zorgvuldige overweging besluit deel te nemen aan dit wetenschappelijk onderzoek, dan kunt u dat kenbaar maken aan de onderzoeker per mail of telefoon. U hoeft het bijgevoegde toestemmingsformulier nog niet te ondertekenen of te dateren – dit wordt samen met de onderzoeker gedaan voor de testsessie.
Als wij binnen een week niets van u horen, dan zult u gebeld worden door één van de onderzoekers met de vraag of u wilt deelnemen.

Met vriendelijke groet, Het onderzoeksteam

12. Bijlagen
- Toestemmingsformulier