uniQure - gene therapy SCA3 mousemodel

uniQure is a leading gene therapy company advancing transformative therapies for patients with severe medical needs.

Spinocerebellar Ataxia Type 3, also known as Machado-Joseph disease, is caused by a CAG-repeat expansion in the ATXN3 gene that results in an abnormal form of the toxic protein ataxin-3, leading to brain degeneration that results in movement disorders, rigidity, muscular atrophy and paralysis.

The company has engineered an artificial microRNA candidate, AMT-150, to target the ataxin-3 gene in a SCA3 knock-in mouse model. 

An inactivated virus vector is used to deliver AMT-150 to the nerve cells. The virus containing AMT-150 is injected close to the cerebellum. 

The 6-week proof-of-concept study demonstrated that a single AMT-150 injection in the cerebrospinal fluid resulted in significant mutant ataxin-3 lowering at each of the primary sites of disease neuropathology, namely the cerebellum (up to 53%) and brainstem (up to 65%).

These results were corroborated by preclinical studies in human induced Pluripotent Stem Cell (iPSC)-derived neurons showing a dose-dependent lowering of ataxin-3 mRNA of up to 55%.

These studies further demonstrate the potential utility and safety profile of the miQURE™ technology, the Company’s proprietary gene-silencing platform.

“We believe that the data from these preclinical studies in the knock-in mouse model and in iPSC-derived neurons show the potential of AMT-150 to alter the course of this devastating disease after a single administration,” stated Sander van Deventer, M.D., Ph.D., chief scientific officer at uniQure.



---------------------------------------------------------------
Press release, 7 May 2019

uniQure - gentherapie bij SCA3 diermodellen

uniQure is één van de leidinggevende bedrijven op het gebied van het ontwikkelen van gentherapie voor patiënten met een ernstige erfelijke aandoening.


SCA3 wordt veroorzaakt door een te lang stukje erfelijk materiaal in het ATXN3 gen. Hierdoor wordt er een toxisch eiwit, ataxin-3, geproduceerd waardoor zenuwcellen afsterven. Dit veroorzaakt de ataxie symptomen.


Het bedrijf heeft een klein stukje RNA (microRNA) ontwikkeld dat zich richt op het ziekmakende gen in het muismodel. Dit stukje materiaal wordt AMT-150 genoemd.


AMT-150 wordt in een geïnactiveerd virus gebracht zodat het middel de zenuwcellen bereikt. Met een injectie wordt het virus dichtbij de kleine hersenen ingespoten.



In een muismodel met SCA3 heeft men aangetoond dat 6 weken na de injectie met AMT-150 de hoeveelheid verkeerd eiwit (ataxin-3) in de kleine hersenen (tot 53%) en in de hersenstam (tot 65%) was afgenomen.


Er zijn ook experimenten gedaan met zenuwcellen van SCA3 patiënten verkregen via stamcel techniek. De resultaten bij de muizen komen overeen met de bevindingen bij de SCA3 zenuwcellen.


uniQure geeft aan dat de huidige data verkregen met een enkele injectie AMT-150, de potentie hebben om het verloop van de ziekte te veranderen. uniQure zal verder gaan met de studies.

----------------------------------------------------------------

Persbericht, 7 mei 2019

Ongeneeslijk zieke Soufiane (20) denkt niet aan toekomst: 'Ik wil leven. Nu.'

Soufiane heeft samen met verschillende Albert Heijn-vestigingen uit de buurt en zijn voormalige middelbare school De Rotonde geld opgehaald voor onderzoek naar SCA type 2. Alle jongens van de vriendengroep in de buurt hebben een gedrukt shirt gekocht, de opbrengst gaat naar het onderzoek. Omringd door zijn familie hoort hij het totaalbedrag: meer dan 22.700 euro.

Soufiane Elazizi (20) was net achttien toen hij aan de blik van zijn arts zag dat het mis was. Hij kreeg de diagnose SCA type 2, een ongeneeslijke ziekte waar zijn zus en vader al aan waren overleden. Soufiane weet dat hij niet oud zal worden, daarom heeft hij een bucketlist. "Bovenaan staat dat ik mijn moeder trots wil maken."

"Heel even, zo'n twee seconden, had ik echt geen idee waar ik was. Daarna zag ik het mooiste uitzicht dat ik ooit van mijn leven heb gezien", vertelt Soufiane, voor vrienden Souf. Twee weken geleden sprong hij uit het vliegtuig. Parachute springen staat op zijn bucketlist. Net als zijn diploma en rijbewijs halen, op bedevaart naar Mekka en met vrienden op vakantie.

Hier ga je aan dood

Die bucketlist heeft hij sinds zijn achttiende, nadat een arts hem vertelde dat hij de zeldzame ziekte SCA type 2 heeft. "De naarste variant, want hier ga je aan dood." Soufiane praat er nuchter over. Je ziet niet meteen dat hij ziek is. In het kantoor van supermarktmanager André geeft hij een stevige hand.

Soufiane moet zo werken in de Albert Heijn aan het Valkeniersplein in Breda. Hij heeft pretogen en een glimlach die lijkt te blijven plakken op zijn gezicht. "Ik blijf positief en leef met de dag. Ik ga er het beste van maken."

Mijn leven was een groot feest

SCA type 2 is een erfelijke aandoening van het centrale zenuwstelsel. Kort gezegd: Soufiane's kleine hersenen krimpen, waardoor de communicatie tussen zijn zenuwen en spieren steeds slechter wordt. Er zijn geen medicijnen voor, genezing is niet mogelijk.

"Mijn leven was een groot feest, maar dat is veranderd." Soufiane vertelt dat hij het liefst elke woensdag met vrienden gaat voetballen, af en toe een filmpje pakt en gaat stappen. Pas als hij praat, merk je dat er iets is. Het gaat wat langzamer.

Sinds een jaar merkt hij zelf steeds vaker dat hij ziek is. Lopen lijkt door evenwichtsproblemen meer op zwalken en zijn ogen bewegen trager. "Laatst hield een uitsmijter me tegen toen ik met vrienden een café in wilde. Hij dacht dat ik dronken was."

Niet iedereen gelooft het

Soufiane drinkt geen alcohol en legt op zo'n moment uit dat het zijn ziekte is. Niet iedereen gelooft het. Ook sommige klanten bij Albert Heijn niet. "Bij de zelfscankassa moest ik laatst vijf boodschappen controleren. 'Je hoeft niet zo te trillen hoor', zei een klant. Doe maar normaal."

Spierkrampen en trillingen zijn symptomen van de ziekte, hij kan er niks aan doen. Vergelijk het met een lichte vorm van epilepsie, alleen dan constant. "Ik ga geen stennis schoppen als mensen een opmerking maken, ik neem het ze niet kwalijk en loop gewoon weg. Als ze me beter kennen, zouden ze het begrijpen."

Ik heb urenlang gehuild toen ik het hoorde

De eerste klachten krijgt Soufiane twee jaar geleden, na een dag lossen en vakken vullen in de supermarkt. Zijn rugpijn gaat maar niet over. "Mijn huisarts vond dat ik me aanstelde, tot ik vertelde dat mijn vader en zus zijn overleden aan een zenuwaandoening. Hij verwees me meteen door naar het ziekenhuis."

Het is niet te zeggen hoe snel iemand met SCA type 2 overlijdt. Dat kan binnen een paar jaar zijn, maar het kan ook tien jaar duren. Soufiane's vader was 45 toen hij de diagnose kreeg en overleed vijf jaar later. Soufiane was toen acht. Zijn zus kreeg de diagnose bij haar geboorte en is zeven jaar geworden. Twee ooms overleden binnen vijf jaar na hun diagnose.

De bucketlist

"Zodra de arts vertelde dat mijn uitslag positief was, heb ik heel hard gehuild. Urenlang." Zijn broer zit naast hem in de kamer van de arts als hij de uitslag krijgt. "Hij is mijn vader, moeder en vriend ineen. We spraken elkaar moed in. Ik zei tegen hem dat ik de aankomende jaren eruit ga halen wat erin zit." Vandaar die bucketlist. Eén wens is al afgevinkt: een ondernemer uit Breda regelde de parachutesprong.

In augustus gaat hij met zijn broer en moeder mee naar Mekka. Die wens wordt afgevinkt. En die vakantie met vrienden gaat ook lukken. Maar zijn rijbewijs haalt hij waarschijnlijk niet. Door zijn ziekte komt hij niet door de medische keuring. "Ik was al afgekeurd voor ik überhaupt in een lesauto zat." Soufiane ziet zichzelf wel met een scootmobiel door de wijk scheuren, als lopen niet meer gaat. "De aanvraag voor een brommerrijbewijs loopt nog."

Mijn moeder doet alles voor me

Sinds een half jaar merkt hij dat hij weer achteruit gaat. "Dat voetballen hè, voor rennen heb je evenwicht nodig. En controle over de bal heb ik ook al niet meer. Ik hou het soms maar een kwartier vol. Ook tillen moet ik nu laten doen." Maar hij huilt er niet om. Dat doet hij sowieso weinig. Alleen hier, in het kantoor van André, als hij over zijn moeder praat, moet hij een tissue pakken. "Mijn moeder doet alles voor me. Ze zet mijn eten klaar als ik uit werk kom en wacht altijd tot ik thuis ben, ook al is dat pas laat. Ze laat nooit merken dat ze het zwaar heeft, ondanks dat ze haar man en kind heeft verloren."

Zijn moeder trots maken staat dan ook bovenaan de lijst. Daarom gaat hij nog steeds naar school, hij volgt een opleiding tot eerste verkoper. Het is een combinatie van werken en leren, het leerbedrijf is de Albert Heijn. "De meeste jongens van mijn leeftijd zien werken in de supermarkt als bijbaantje. Die maken zich druk om geld en dure kleding. Ik heb het hier naar mijn zin en weet dat gezondheid echt veel belangrijk is dan geld."

Ik maak van iedereen mijn vriend

Soufiane heeft een vast contract voor 20 uur, gekregen van André. Die noemt hij 'zijn werkvader'. Zijn moeder wil hij liever geen slecht nieuws brengen, dus praat hij met André over zijn ziekte, het verloop en wat hij moet doen om school te halen en daarnaast te werken. "Ik werk wat ik kan. Vandaag sta ik ingeroosterd voor vier uur."

Niet alleen in de supermarkt kent iedereen hem, Soufiane is inmiddels een bekende in de wijk het Ginneken. Hij is vaak in het zwembad te vinden, waar hij badmeester speelt. "Natuurlijk ben ik geen badmeester, maar iedereen kent me daar. Mensen komen naar me toe voor een praatje. En als iemand wordt lastiggevallen door een groep jongeren, spreek ik ze erop aan. Ik maak van iedereen mijn vriend."

Minder energie

Soufiane merkt dat mensen vaker naar hem luisteren, waarschijnlijk omdat hij ziek is. "Ik krijg weleens een grote bek als ik jongeren aanspreek op hun gedrag. Vorige week kreeg ik een berichtje: 'Sorry Souf, voor wat ik gedaan heb in het zwembad, ik zal het niet meer doen.' Zie je, ik maak van iedereen mijn vriend."

Het laatste half jaar heeft Soufiane minder energie. Hij is vaker moe. Zijn ogen vallen sneller dicht. Dat is 'goed balen'. "Maar je doet er niks aan." Over de toekomst wil hij het liever niet hebben. "Als mijn tijd is gekomen, dan is mijn tijd gekomen. Ik ben gelukkig met wat ik nu heb. Ik heb een perfecte jeugd gehad en ben omringd met mensen die van me houden. Meer kan ik toch niet wensen?"

---------------------------------------------------------------

RTL nieuws, 30 juni 2019